عود (بربط)
عود(oud) یا بربط(barbat) و یا رود از جمله سازهای زهی مضرابی و از معمول ترین سازهای موسیقی ایران قدیم با ظاهری به شکل گلابی، از جنس چوب در خت توت یا آبنوس با کاسه طنینی بزرگ و دسته کوتاه می باشد.طول آن تقریبا ٨۵ سانتی متر است و هنگام نواختن به صورت افقی روی ران پا گذاشته می‌شود.
این ساز در حقیقت نوعی سمبل تاریخی برای سازهای ایرانی به شمار می‌آید و از آن در موسیقی سنتی خاورمیانه و شرق آفریقا استفاده می‌شود.
عود دارای دسته ای کوتاه و کاسه‌ای نسبتاٌ بزرگ به شکل گلابی است و بر خلاف سازهای زهی- زخمه‌ای دیگر ایران فاقد پرده بندی بوده و دارای ۱۰ تا ۱۳ سیم است.
چون سطح ساز بربط از چوب پوشیده شده بود، اعراب آن را عود نامیدند.(العود در زبان عربی به معنای چوب است). این واژه در اصل عربی شده واژه رود فارسی می‌باشد که هم نام دیگر بربط است و هم به معنای سیم در سازهای زهی می‌باشد.
بربط امروزه نقش بسیار کمتری در موسیقی ایرانی دارد. عود عربی بر خلاف بربط ایرانی از اصلی‌ترین سازهای موسیقی عربی است. این ساز پس از اینکه به اروپا برده شد، نام لوت بر آن نهادند. واژه لوت از نگارش کلمه العود به وجود آمده و به تدریج به لوت تبدیل شده است.
کلمه بربط در واقع از دو واژه (بر) و(بط) تشکیل شده به معنی «مانند بط» و بط به معنی مرغابی است. در کل شکل این ساز به مرغابی تشبیه شده چون سینه جلو داده و گردن کوچکی دارد.
دیدگاه دیگر این واژه را برگرفته از نام باربد نوازنده رود در دربار خسرو پرویز می‌داند. این واژه به صورت بربت نیز نوشته شده است.
در قدیم بربط را دو نوع به حساب می‌آوردند: یکی بربط با کاسه بزرگ و دسته کوتاه و دیگری با کاسه کوچک اما دسته بزرگ.
امروز به اشتباه ساز دسته بلند را بربط و ساز دسته کوچک را عود می‌نامند.
بربط یا عود، بم‌ترین صدا را در بین سازهای زهی دارد. صدای بربط بم، نرم و در عین حال گرم و جذاب و نسبتاً قوی است. این ساز هم در تک‌نواز و هم در گروه‌نوازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
