پیانو یکی از سازهای صفحه‌کلیددار و مشهورترین آن‌ها است. صدای پیانو در اثر برخورد چکش‌هایی با سیم‌های آن تولید می‌شود.این چکش‌ها در اثر فشرده‌ شدن کلیدها (کلاویه‌ها) به حرکت در می‌آیند. سیم‌های پیانو به صفحه‌ای موسوم به صفحه صدا متصل شده‌اند که نقش تقویت‌کننده صدای آن‌ها را دارد.

بر اساس تعریف ویکی پدیا پیانو به عنوان مادر سازها و کامل‌ترین ساز نیز شناخته می‌شود؛ علت نسبت دادن این لقب‌ها به این ساز آن است که پیانو قادر است محدوده بسیار گسترده‌ای از اصوات را تولید کند در حالی که سایر سازهای اصیل موسیقی تنها بخشی از این محدوده صدا را تولید می‌کنند.

پیانو در شکل فعلی‌اش بیش از هفت اکتاو دارد و قادر به تولید فرکانس‌هایی از حدود ۲۰ تا ۵۰۰۰ هرتز می‌باشد، در حالی که در مقام مقایسه ساز ویولن تنها قادر به تولید کمتر از چهار اکتاو و بهترین خواننده‌ها تنها قادر به خواندن کمتر از سه اکتاو صدا هستند.

قبل از اختراع پیانو از سازی قدیمی‌تر به نام هارپسیکورد (Harpsichord)استفاده می‌شد.

پیانو به شکل مدرن را بارتولومئو کریستوفوری در سال ۱۷۰۹ در شهر پادووای ایتالیا اختراع کرد.او این ساز را ” گراوی چمبالو کول پیانو اِ فورته ” نامید که به Piano Forte یعنی (قوی و ملایم) مشهور شد اما کم کم نام اختصاری پیانو را به خود گرفت .

پیانوهای اولیه فاقد پدال بودند و در طول قرن هجده میلادی شکل کاملتری به خود گرفتند . پیانوهای جدید به صورتهای آکوستیک یا دیواری و گرند یا رویال ساخته شده و به بازار راه یافته اند . در دو قرن آخر آثار برجسته ای ساخته شده برای پیانو بیش از هر ساز تکنواز دیگر بوده است و این بخاطر توانایی های اجرایی بی همتا و متنوع و گستره صوتی که بیش از هفت اکتاو می باشد ،است.

گستره دینامیکی پیانو نیز پهناور است ، یعنی قابلیت ایجاد صدایی بسیار ملایم تا صدایی بسیار پر قدرت را دارد.

آهنگسازان بزرگ پیانو بسیارند ولی می توان به لودویک وان بتهوون،آمادئوس موتزارت،فردریک شوپن و فرانس لیست اشاره کرد که همگی از بزرگترین آهنگسازان جهان به شمار می روند.

انواع پیانو

امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی انواع پیانو به سه نوع افزایش یافته:

رویال یا گرند پیانو (Royal or Grand Piano)

این نوع پیانو ها هم نسبت به اندازه به سه نوع تقسیم میشوند:

Small,Medium,Larg که از یک متر و هشتاد سانتیمتر که کوچکترین آنها است تا سه متر و گاها بیشتر میرسند.این نوع پیانو بیشتر برای اجرای کنسرت استفاده میشوند.

آکوستیک یا دیواری ( up right or Acoustic)

این نوع پیانو ها یک نوع اند و بیشتر برای خانه یا هنرستان ها و دانشگاه ها استفاده می شوند.

و تنها فرقشان با گرند پیانو این است که در گرند پیانو چکش به صورت خوابیده به سیم میخورد ولی در آکوستیک چکش به صورت ایستاده به سیم میخورد.

پیانوی برقی (Electric Piano)

این پیانو ها شاید از ظاهرا مصنوعی به نظر برسند ولی این نوع پیانو ها شبیه ترین نوع ها به پیانوی طبیعی هستند و تنها فرقشان با پیانوی طبیعی این است که چکش به سنسور برخورد میکند و صدا را از طریق بلندگوهای بسیار دقیق به گوش ما میرسانند.

در ایران دو  نوع ساز دیگر به دلیل شباهت های ظاهریشان با پیانو همواره مردم را به اشتباه انداخته است که به آنها نیز در زیر می پردازیم.

ارگ (Organ)

ریشه تاریخی ارگ به قرن چهارم میلادی باز می گردد که در آن زمان ارگ ها عمدتا در کلیسا ها استفاده شده و با سیستم باد کار می کردند. از آن زمان تا کنون ساختمان و مکانیسم این ساز تغییرات زیادی کرده و کامل تر شده است. ارگ های امروزی اکثرا برقی و یا الکترونیکی هستند و در آنها سعی شده تا صدای واقعی ارگ که قبلا با نیروی باد ایجاد می شد، شبیه سازی شود. وسعت صدادهی ارگ کلیسا در حدود ٩ اکتاو است که در بین تمام سازها وسیعترین ساز به حساب می آید.

کیبورد الکترونیکی (Electronic Keyboard)

کیبورد الکترونیکی، که این روزها به اشتباه به آن ارگ گفته می شود ساز دیگری از خانواده سازهای کلیددار است که از تکنولوژی الکترونیک برای تولید صدا ها استفاده می کند. اکثر کیبورد های موجود برای استفاده در خانه طراحی شده اند و شامل امکانات زیادی برای شبیه سازی صدای ساز ها و گروه های موسیقی مختلف، ریتم ها و همراهی های اتوماتیک (Accompaniment) و نیز امکانات آموزشی هستند. این ساز بدلیل امکانات زیاد و قیمت ارزان آن (قیمت این ساز بسته به مدل و امکانات آن ممکن است بسیار متفاوت باشد) در حال حاضر بیشترین فروش را در بین سازهای ذکر شده دارد.